Η ζωή δεν μετριέται από τον αριθμό των αναπνοών μας, αλλά από τις στιγμές που μας έκοψαν την ανάσα (George Carlin)
Αγαπώ τη Θάλασσα
Αγαπώ τη Θάλασσα. Γιατί ξεκινάει με το θήτα των θέλω μου. Γιατί είναι ανοιχτή σαν τα άλφα που την απλώνουν. Γιατί το λάμδα της καμπυλώνει τη γλώσσα μου σε κύμα που σπάει μαλακά στο φράγμα των δοντιών μου. Γιατί τα σίγμα της μου χαϊδεύουν τ’ αφτιά σαν το φλοίσβο της σ’ έρημη παραλία.
Πέμπτη απόγευμα κι ο
ήλιος χρωματίζει πια με τα απαλά χρώματα της παλέτας του τη ζεστή ακόμη
ατμόσφαιρα του Πειραιά. Η γνωστή όμως υγρασία δεν εμποδίζει δύο περίπου
χιλιάδες ανθρώπους να μαζευτούν στην πύλη Ε9 του μεγάλου μας λιμανιού.
Είναι μια συγκέντρωση
με διαφορετικά αιτήματα, μια συγκέντρωση διαφορετικής αντίστασης. Είναι
άνθρωποι που αιτούνται την τέχνη, που έχουν ανάγκη την ποιότητα, που
αντιστέκονται στην ασχήμια. Η Εθνική Λυρική Σκηνή κάνει εδώ μια ανοιχτή πρόβα
και τους δίνει την ευκαιρία να γυρίσουν για λίγο την πλάτη στη μιζέρια.
Σ’ αυτό το υπέροχα
παράδοξο σκηνικό η ορχήστρα και οι σολίστ της Ε.Λ.Σ. κάνουν δοκιμή σε
αποσπάσματα από τα τρία πρώτα έργα που θα παρουσιάσουν στη φετινή σεζόν. Ο
Ροσίνι μάς κερνάει ολίγη Σταχτοπούτα. Ο Βέρντι μάς προσφέρει λίγο Ριγκολέτο. Ο
Τσαϊκόφσκι μάς λικνίζει με Καρυοθραύστη.
Τα καράβια, μεγάλα και
μικρά, πιάνουν χωρίς δυσκολία το ρυθμό του βαλς κι εμείς… Εμείς… χαμογελάμε!
Χαμογελάμε μόνοι μας, χαμογελάμε ο ένας στον άλλο, γενικώς… χαμογελάμε!
Η Ε.Λ.Σ. στον Πειραιά
Ελπίζω πως η Ε.Λ.Σ.
έχει πια καταλάβει ότι έχει πολύ περισσότερους φίλους απ’ ό,τι νόμιζε μέχρι
τώρα και ότι την έχουμε ανάγκη… Ζωτική ανάγκη!
Σε πολλούς Έλληνες η τραγωδία «Αντιγόνη» του
Σοφοκλή είναι κάποιο αρχαίο κείμενο που διδάχτηκαν —όπως διδάχτηκαν— στο
σχολείο και από το οποίο δεν θυμούνται τίποτε απολύτως. Για κάποιους λειτουργεί
υποβοηθητικά για τη μνήμη τους η ταινία της Βουγιουκλάκη που τους έμαθε το «Ἔρως ἀνίκατε μάχαν», χωρίς να καλοκαταλαβαίνουν τι ακριβώς σημαίνει
αυτό και… μέχρι εκεί.
Για μένα όμως, που είχα
την τύχη να έχω μια εξαιρετική φιλόλογο, το έργο αυτό σημαίνει πολύ περισσότερα.
Και στη διάρκεια της ζωής μου πολύ συχνά οι στίχοι του μου μιλούν, μου εξηγούν,
με παρηγορούν, μου δίνουν κουράγιο, μου θυμίζουν το σωστό και το λάθος.
Αυτές τις μέρες —και
όλοι καταλαβαίνετε το γιατί— δύο κυρίως στίχοι φωτίζονται στο μυαλό και την
ψυχή μου και δεν μπορώ να τιθασεύσω το επίμονο τριβέλισμα στο οποίο με
υποβάλλουν, αν δεν τους βάλω στο χαρτί ή, έστω, στην οθόνη.
Η υπόθεση, λίγο ως
πολύ, στους φίλους και τις φίλες είναι γνωστή: Τα δυο αδέλφια της Αντιγόνης
αλληλοσκοτώνονται στην πολιορκία της Θήβας, καθώς ο ένας προσπαθεί να
διατηρήσει την εξουσία του, ενώ ο άλλος διεκδικεί τη σειρά του. Η διάδοχη
κατάσταση φέρνει στην εξουσία τον απολυταρχικό Κρέοντα, που με την πρώτη του
διαταγή επιβάλλει την εν τιμή ταφή του αδελφού που υπερασπίστηκε την πόλη (και
το θρόνο του), αλλά και την εγκατάλειψη του κουφαριού του άλλου αδελφού που,
αποσιωπώντας τα κίνητρά του, τον χαρακτηρίζει προδότη, καθότι στράφηκε κατά της
πόλης του. Η ποινή για την παραβίαση αυτής της διαταγής είναι ο θάνατος δια
δημοσίου λιθοβολισμού. Για την Αντιγόνη, αντίθετα προς την αδελφή της Ισμήνη,
δεν υπάρχει δίλημμα. Πρέπει να αποδίδονται οι νεκρικές τιμές σ’ όλους τους
νεκρούς, γιατί αυτό ορίζει ο άγραφος νόμος, που είναι ισχυρότερος της όποιας
ανθρώπινης εξουσίας.
Στη μάταιη προσπάθεια της
αδελφής να τη μεταπείσει υπενθυμίζοντάς της το βαρύ τίμημα, εκείνη στο στίχο 72
απαντά:
καλόν μοι τοῦτο ποιούσῃ
θανεῖν
(μου φαίνεται ωραίο να πεθάνω
κάνοντας αυτό, δηλαδή το χρέος μου)
Όταν μετά την πράξη της
συλλαμβάνεται και οδηγείται μπροστά στον Κρέοντα, ο Σοφοκλής δημιουργεί μια
αριστουργηματική σκηνή, στην οποία συγκρούονται, μέσω των λόγων των δύο
προσώπων, οι ιδέες και η στάση ζωής που το καθένα τους εκπροσωπεί. Εκεί λοιπόν,
στο στίχο 523, η Αντιγόνη μεταξύ άλλων επιχειρημάτων δηλώνει:
Οὔτοι συνέχθειν ἔφυν,
ἀλλά συμφιλεῖν
(δεν γεννήθηκα, δεν είναι
στη φύση μου να μοιράζομαι το μίσος αλλά την αγάπη)
Οι συνειρμοί δικοί σας…
Σημείωση: Οι ταινίες συμπληρώθηκαν
χάρη στην ευγενική συμβολή της πάντα εύστοχης Άστριας
Και τώρα; Τώρα φθινοπωριάζει, τα μανίκια ανασκουμπώνονται
και κάθε κατεργάρης στον πάγκο του. Και τι πάγκο, ε; Μ’ ένα βαρύ σύννεφο ο καθένας
πάνω από το κεφάλι του. Δικό του, κατάδικό του. Σαν να κάνει παραγγελιά τη δική
του προσωπική μπόρα…
