Η ζωή δεν μετριέται από τον αριθμό των αναπνοών μας, αλλά από τις στιγμές που μας έκοψαν την ανάσα (George Carlin)


Αγαπώ τη Θάλασσα

Αγαπώ τη Θάλασσα.
Γιατί ξεκινάει με το θήτα των θέλω μου. Γιατί είναι ανοιχτή σαν τα άλφα που την απλώνουν. Γιατί το λάμδα της καμπυλώνει τη γλώσσα μου σε κύμα που σπάει μαλακά στο φράγμα των δοντιών μου. Γιατί τα σίγμα της μου χαϊδεύουν τ’ αφτιά σαν το φλοίσβο της σ’ έρημη παραλία.

Σάββατο 13 Μαρτίου 2010

Ένα διαφορετικό Στρασβούργο

Σήμερα στο Στρασβούργο πρωταγωνιστεί πάλι η Ελλάδα. Όχι δεν διεξάγεται κανένα συμβούλιο κορυφής για τα οικονομικά της χώρας μας. Όχι δεν γίνεται καμιά διεθνής συνάντηση οικονομολόγων για την κοστολόγηση της Ακρόπολης ή κάποιων ελληνικών νησιών σε περίπτωση πώλησής των. Ας σοβαρευτούμε πια. Σήμερα στο Στρασβούργο ο πολιτισμός παραμερίζει την αγορά. Σήμερα στην πρωτεύουσα της Ευρώπης η Κική Δημουλά παραλαμβάνει το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας. Θα την παρουσιάσει στο κοινό ο Michel Volkovitch, άξιος μεταφραστής των έργων της αλλά και αρκετών άλλων σημαντικών Ελλήνων ποιητών.
Κοντοστέκομαι προσπαθώντας να διαλέξω ένα ποίημα της Κ. Δημουλά, για να συνοδεύσω την είδηση. Έτσι κι αλλιώς, δεν χρειάζεται συστάσεις στο κοινό της ποίησης. Τώρα μάλιστα που έργα της έχουν συμπεριληφθεί στην εξεταστέα ύλη του μαθήματος της νεοελληνικής λογοτεχνίας στη θεωρητική κατεύθυνση... (Για το γεγονός αυτό, ως «διδάσκουσα», θα ζητήσω κι εγώ ταπεινά συγγνώμη από την ποιήτρια).
Έλεγα όμως για την επιλογή ή, μάλλον, για τη δυσκολία επιλογής ενός ποιήματος από το σύνολο του μέχρι τώρα έργου της. Μεγάλη η δυσκολία. Όχι μόνο γιατί δεν ξέρει τι να πρωτοδιαλέξει κανείς. Όχι μόνο γιατί η υποκειμενικότητα στοιχειοθετεί καθοριστικά τον τρόπο που προσλαμβάνουμε την ποίηση. Αλλά και γιατί η υποκειμενικότητα αυτή υποτάσσεται και στις επιταγές του χρόνου, της χρονικής στιγμής.
Τέλος πάντων. Προσπάθησα να εκλογικεύσω τη διαδικασία και να βάλω κάποια κριτήρια. Δύο είναι τα κυρίαρχα στοιχεία γοητείας στην ποίηση της Δημουλά: ο ριζοσπαστικός τρόπος, με τον οποίο μετατρέπει τη γλώσσα σε εργαλείο ανατροπής του σημασιολογικού κατεστημένου, και η αφόρμησή της από τα ασήμαντα και τετριμμένα καθημερινά αντικείμενα, που η πένα της τα αξιοποιεί ως μέσα αναμόχλευσης της μνήμης αυτού που δεν υπάρχει πια αλλά δηλώνει διαρκώς το «παρών» του στη συναισθηματική μας ζωή. Διάλεξα λοιπόν ένα ποίημα το οποίο, πέρα από την προσωπική συγκίνηση που μου προκαλεί το περιεχόμενό του, συνδυάζει στον τίτλο του τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά.
Ωδή σε μια επιτραπέζια λάμπα
Στη μνήμη του θείου μου
Παναγιώτη Καλαμαριώτη
Παλιά επιτραπέζια λάμπα,
δουλεμένη από τεχνίτη Ανατολίτη
με φαντασία και πρόβλεψη.
Την έφερ’ ένας θειος μου δικαστής από τη Σμύρνη
και στο φως της
δεθήκανε οι νόμοι με τις πράξεις των ανθρώπων.

H πείρα της μεγάλη στα ελαφρυντικά,
στο τι βρασμός ψυχής, τι προμελέτη.
Tόσα χτυπήματα στο στήθος από ζηλοτυπία,
βεντέτες για μια μεσοτοιχία,
για μια κατσίκα που μηρύκασε ξένο χορτάρι.
Γνώρισε πάμπολλους προτέρους έντιμους βίους
κι ερωτεύτηκε ενόχους.

Καημένε θείε,
πώς τα πας μ’ αυτόν το νέο νομοθέτη
και τους νόμους του –
ύλη αδίδακτη ο θάνατος.
Της ύπαρξής σου δεν πήγες συνήγορος.
Αλλ’ είναι η ζωή
απ’ τις χαμένες υποθέσεις,
ακόμα και για τους δυνατούς νομομαθείς,
όπως ήσουν.

Κληρονομιά μου τώρα η λάμπα.
Δουλεμένη με φαντασία
και προπαντός με πρόβλεψη.

Tο φως της, για νά ’ρθει να σταθεί
σαν άλλος ένας κουρασμένος αναγνώστης
του ίδιου μ' εμένανε βιβλίου
ή σαν διαιτητής ανάμεσα στο άγραφο χαρτί,
που νικητής πάλι βγαίνει απόψε
και νικημένα όσα σκόπευα να γράψω,
πηδάει μέσ’ από πλούσια φύλλα φοινικιάς.
Κι αυτό υποκινεί βλάστηση.
Κάτω απ’ τη φοινικιά
στέκει, σκυφτός και μειλίχιος, ένας γέροντας.
Είχε και φλέβα πείρας ο τεχνίτης:
μόνο φως, μόνο φύλλα φοινικιάς,
φόβων και καιρών αντίπαλοι δεν γίνονται.
Η μοναξιά φοβάται μόνο τον άνθρωπο δίπλα σου.

Καλά λοιπόν που είναι εδώ αυτός ο γέροντας.
Ανατολίτη τον δείχνει η κελεμπία, το σαρίκι
και το μαυριδερό άσαρκο πρόσωπο.
Tο χέρι του, απλωμένο σε σένα,
δεν ξέρεις αν σε καλεί να πλησιάσεις,
αν απαιτεί, εξηγεί, οδηγεί ή προβλέπει.
Όλ’ αυτά ένας τεχνίτης μπορεί να τα χωρέσει
στην ίδια κίνηση,
όπως κι η ζωή τα χωράει όλα στο ένα της πέρασμα.
Μπορεί να είναι μουεζίνης
κι ετούτη τη στιγμή να εξηγεί στο θεό του
τι λείπει από τον έναν κόσμο.
Μπορεί να είναι επαίτης.
Ή νυχτοφύλακας
της προεκτεινόμενης πέρ’ απ’ τη λάμπα τροπικότητας.
Ίσως ρήτορας ξεπεσμένος σε είδη διακοσμητικά,
ασκητής,
οδοιπόρος που πέτυχε ίσκιο αναπάντεχο
στην προεκτεινόμενη πέρ’ απ' τη λάμπα έρημο.
Ποιος ξέρει; Κανένας περιηγητής,
που έχασε το δρόμο
αλλά και το νόημα της περιηγήσεώς του.
Και τώρα, υψώνοντας το χέρι, με ρωτάει
ποιος είν’ ο δρόμος και ποιο το νόημά του.
Eμένα ρωτάει
ποιος είν’ ο δρόμος και ποιο το νόημά του;

Νυχτοφύλακας ή επαίτης,
περιηγητής, ρήτορας,
μωαμεθανός ή άπατρις,
εμένα δεν με νοιάζει.
Εγώ,
έτσι που πέρασαν τα χρόνια,
έτσι που ήρθανε τα πράγματα,
Προφήτη τον ορίζω.
Γιατί Προφήτη τον χρειάζομαι,
έτσι που χάθηκαν τα χρόνια,
έτσι που στέκουνε τα πράγματα.
(από Tο λίγο του κόσμου, Στιγμή 1994)
Μπορείτε να ακούσετε την ίδια την Κική Δημουλά ν’ απαγγέλλει ποιήματά της εδώ.

23 σχόλια:

  1. Πολύ το αγαπώ αυτό το ποίημα, Υπατία μου. Εσένα, όμως, σου έφερε και κάποιες αλεξανδρινές μνήμες με τα φύλλα της φοινικιάς, φαντάζομαι. :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Θα σταθώ στην όμορφη είδηση που θα περάσει ως συνήθως στα ....μουγγά !!!
    Δεν θα ξεχάσω τον θυμό μου όταν Ο Λεωνίδας Καβάκος είχε πάρει το πρώτο βραβείο στο μεγαλύτερο διαγωνισμό βιολιού
    οι τηλεοράσεις έπαιζαν επι δεκάλεπτα μια τρίτη θέση που είχαμε κατακτήσει σε κάποιο ψιλοασήμαντο τουρνουά τένις (!!) και για τον Καβάκο τίποτα !!!!

    το ποίημα δεν το ξέρω και θα το διαβάσω πιο ήσυχα αργότερα .

    (μου άρεσε το σημασιολογικό κατεστημένο )
    καλό βράδυ γλυκιά μου !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Υπατία μου, τα συγχαρητήριά μου. Κι εγώ σήμερα το απόγευμα έμαθα από μια φίλη που πίναμε καφέ για την βράβευση της Κικής Δημουλά. Στις εφημερίδες δεν είχε πάρει το μάτι μου ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ.
    Μα πόσο απολίτιστοι, απαίδευτοι βάρβαροι έχουμε γίνει τέλος πάντων οι απόγονοι των μεγαλύτερων φιλοσόφων και στοχαστών της ιστορίας... φτού μας μην μας ματιάσω. Λες και έχουμε πολλούς καλλιτέχνες που αναγνωρίζονται τόσο πολύ διεθνώς. Αλλά έτσι είναι. Άμα κόψει καμιά τούφα από το μαλλί η Άννα Βίσση τρέχουμε να μιμηθούμε. Την Κική Δημουλά ούτε που την ξέρουμε οι περισσότεροι.
    Την καληνύχτα μου
    Υ.Γ. Παίρνω το θάρρος της αναδημοσίευσης, μου άρεσε πολύ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @ Νερένια
    Μ' αρέσει πολύ η χαμηλότονη ποίηση της Δημουλά. Αλλά ναι, έχεις δίκιο. Ήταν απρόσμενο το ιδιαίτερο άγγιγμα στη συνάντηση με αυτό το ποίημα. Όχι τόσο για τη φοινικιά, όσο για την κελεμπία. Περισσότερο κι απ' το τοπίο, νοσταλγώ τους ανθρώπους που αγάπησα εκεί.

    @ ξωτικό
    Μες τη μαυρίλα των ημερών είχα προσωπική πλέον ανάγκη να πω κι εγώ κάτι χαρμόσυνο. Ήθελα όμως και να προβοκάρω ταυτόχρονα το "κατεστημένο" της ιδιότυπα αντιπνευματικής μας ενημέρωσης.
    Πάντως αν διαβάσεις μερικά ποιήματα της Δημουλά, θα συμφωνήσεις ότι ο τρόπος που χρησιμοποιεί τη γλώσσα είναι τόσο υπονομευτικός για τις εγκαθιδρυμένες σημασίες, που μόνο μ' αυτούς τους όρους μπορούσα να τον περιγράψω.

    @ Ηώς
    ...για να μη μιλήσουμε για τον αγώνα που γίνεται ώστε να ενημερωθούμε ποια μάρκα χαρτομάντιλα χρησιμοποίησε η Μενεγάκη, όταν φταρνίστηκε!
    Όσο για την αναδημοσίευση, νομίζω πως είναι αυτονόητο ότι οι καλές ειδήσεις πρέπει να διαδίδονται. (Και όχι μόνο οι καλές, ενίοτε)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αυτή η είδηση ήταν γιατρικό!!!
    Πάνω που ένιωθα απίστευτη κούραση με αυτά που γίνονται αλλά και με αυτά που λέγονται. Πάνω που είπα στον εαυτό μου τέρμα, συνεχίζω όπως ήξερα πάντα. Αυτό ήρθε να επιβεβαιώσει τη σκέψη. Χάρηκα πάρα πολύ!
    Τι γυναίκα, τι ποιήτρια, τη λατρεύω!!! Το συγκεκριμένο ποίημα δεν το γνώριζα.. υπέροχο.
    Ας μη σχολιάσω την ανύπαρκτη ενημέρωση, θα έπρεπε να είναι πρώτη είδηση, ειδικά αυτή τη χρονική στιγμή!
    Καλή σου νύχτα Ιπατία μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Είμαστε στον ίδιο επαγγελματικό χώρο,εγώ στα θετικά,από την ανάρτηση σου πέραν της βράβευσης της Κυρίας Δημουλά,και του ποιήματος ,εντόπισα τη παρατήρηση (Για το γεγονός αυτό, ως «διδάσκουσα», θα ζητήσω κι εγώ ταπεινά συγγνώμη από την ποιήτρια) να προσθέσω και τη δική μου.
    Πολλές φορές ακούω από τις συναδέλφους φιλολόγους αλλά και άλλων ειδικοτήτων δεν προλαβαίνουν να βγάλουν την ύλη ,βέβαια δεν προλαβαίνουν αφού σαν στόχο έχουν να διδάξουν φροντιστηριακά το αντικείμενο τους ,έχει μετατραπεί το σχολείο σε ένα κακής ποιότητας φροντιστήριο.Ευτυχώς με δική μου θέληση έχω απελευθερωθεί από τη Γ Λυκείου και κάνω ελεύθερα τη δουλειά μου έχοντας βάλλει άλλους στόχους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @ Margo
    Φαίνεται ότι βρεθήκαμε εδώ αρκετοί, άγνωστοι μεταξύ μας, ομοϊδεάτες. Δεν ξέρεις πόσο συχνά και πόσο επίμονα αναζητώ κάτι ευχάριστο, κάποια αισιόδοξη είδηση να παρουσιάσω. Το έχουμε ανάγκη._ (τελεία και παύλα, που θα έγραφε και το γνωστό μας Φτερό στον άνεμο) Πώς να το πω αλλιώς;
    Είχα πάρει και ανάποδες με τη eurovision (βάλσαμο το βιντεάκι της Νέλλης). Οπότε όταν έμαθα για τη βράβευση της Δημουλά, στρώθηκα μπροστά στο πληκτρολόγιο να το διαδώσω και να μοιραστώ την παρηγοριά.

    @ α Κενταύρου
    Καλωσόρισες συνάδελφε. Διασταυρώθηκαν οι δρόμοι μας σε σχόλια στην μπλογκόσφαιρα.
    Ξέρεις, δεν έχουν όλοι οι φιλόλογοι που διδάσκουν στη Γ΄ Λυκείου "σαν στόχο έχουν να διδάξουν φροντιστηριακά το αντικείμενο τους". Αρκετοί από μας έχουν ακόμη μέσα τους τον δονκιχωτισμό να πιστεύουν ότι, παρά την πίεση διευθυντών, παιδιών, γονέων και φροντιστηρίων, θα καταφέρουν, πέρα από την επαρκή προετοιμασία για τις Πανελλαδικές, να χώσουν κλεφτά μέσα στην τάξη τους και λίγη από τη γοητεία των αντικειμένων που διδάσκουν. (Τα λατινικά τα αφήνω στην άκρη, ως μια άλλη πονεμένη ιστορία).
    Πάντως θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σου ότι η επιλογή (ή η υποχρέωση -μην την ξεχνάμε κι αυτή) να διδάξει ένας εκπαιδευτικός τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρα, με επιπτώσεις ακόμα και στη σωματική τους υγεία. Λίγοι μόνο απ' όσους είναι "έξω από το χορό" μπορούν να το κατανοήσουν αυτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Γάμοι στη Γάζα
    Σε αυτή την ανάρτηση έχει παρουσιαστεί σχολιαστής που ισχυρίζεται ότι αυτό που δείχνει η εικόνα είναι παρανυφάκια.Που είναι η αλήθεια?
    http://koukfamily.blogspot.com/2010/03/blog-post_07.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. ...μια σπουδαία, Υπέροχη γυναίκα, και αφού είναι και Ελληνίδα, ακόμα καλύτερα! τιμή μας. Τελεία και παύλα. :))))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Το σχολείο απουσιάζει σε περίπατο στην Ακρόπολη,τώρα διάβασα το ποίημα .
    Διαβάζοντας ποίηση κάτι σου μένει.

    Της ύπαρξής σου δεν
    πήγες συνήγορος.
    Αλλ’ είναι η ζωή
    απ’ τις χαμένες υποθέσεις,
    ακόμα και για τους δυνατούς νομομαθείς,
    όπως ήσουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Να... κάτι τέτοιες ειδήσεις σηματοδοτούν τη διαφορά ανάμεσα στην Ευρώπη των λαών... και στην Ευρώπη του κεφαλαίου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Τόσος κόσμος μαζεύτηκε!!! Αμάν πια!!!! Πού είσαι??? Στα Στρασβούργα??????????

    Όχι τώρα με προκαλείς δηλαδή...θες δηλαδή να κάνω spam????

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. είπες κάτι????????

    .....

    .....


    .......

    καλά καλά καλά!!!! μη φωνάζεις!! Το άκουσα, φεύγω...έφυγα...τσακίστηκααααααααααααααααααααααααααααααααααααααααααα :)))))))))))))))))))))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. ...εεεε


    συγνώμη.....

    και πάλι συγνώμη.....
    κάτι ξέχασα....

    ..χωρίς χαμόγελο δεν πάω πουθενά!

    ..Και πάλι καλησπέρα σας... :))))))))))))))))))))))))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. @ α Κενταύρου
    Ευχαριστώ πολύ, συνάδελφε, για την άμεση ανταπόκριση στο αίτημα. Θα το ψάξω κι άλλο.
    (Είχα αφήσει σχόλιο και στην προηγούμενη ανάρτησή σου. Ανάβεις ενδιαφέρουσες συζητήσεις!)
    Είδες ένα περίεργο πράγμα με αυτό το ποίημα; Ο καθένας μας αναγνωρίζει κομμάτια της ψυχής του σκορπισμένα στους στίχους του. Βρήκα ένα κομματάκι μου στην "κελεμπία, το σαρίκι / και το μαυριδερό άσαρκο πρόσωπο". Βρήκα άλλο ένα στο "ή σαν διαιτητής ανάμεσα στο άγραφο χαρτί, / που νικητής βγαίνει πάλι απόψε / και νικημένα όσα σκόπευα να γράψω". Αλλά και στο "Η μοναξιά φοβάται μόνο τον άνθρωπο δίπλα σου".

    @ Aldebaran
    Ακριβώς έτσι. Αυτή την Ευρώπη αναζητούμε πολλοί από μας.

    @ φτερό στον άνεμο
    Τι έγινες, βρε φτερούλι; Μου 'λειψες, καλέέέέ ( ) = το κενό της απουσίας σου
    Κόντευα πια να επικοινωνήσω με τον κηδεμόνα σου για την επείγουσα ανάγκη δικαιολόγησης απουσιών :):):)
    Ευτυχώς που συναντιόμαστε και σ' άλλα στέκια._ ;)
    Μακάρι όλα τα spam να ήταν έτσι VvVvV 50+50

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Δεν ήξερα ότι η Κική Δημουλά είχε τόση απήχηση!

    Τι να πω, εντυπωσιάστηκα (ευχάριστα) και από την ανάρτηση και από τα σχόλια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. IonnKorr,
    Ομολογώ ότι ούτε κι εγώ το περίμενα. Είναι αρκετοί αυτοί που τη θεωρούν "ελάσσονα" ποιήτρια, επειδή δεν επιλέγει τα "μεγάλα" θέματα.
    Πάντως, αυτό που έκανε περισσότερο εντύπωση στην όλη υπόθεση είναι το γιατί αγνοήθηκε από τα περισσότερα ΜΜΕ ένα ευρωπαϊκό βραβείο μέσα στο ζόφο των ημερών μας. Δεν μπορεί να οφείλεται στην όποια αποτίμηση της ποιητικής της αξίας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Αγαπημένη Υπατία η Κική Δημουλά και το βραβείο της αυτό ήταν η αιτία που πρωτοεπισκέφτηκα το ιστολόγιο σου . Θεωρώ τον ευατό μου τυχερό επειδή την γνωρίζω μέσω τον παιδιών μου μιας και η Ιλία μου είναι φίλη με την μια εγγονή της . Είναι σεμνή , μοναδική οπως κάθε σπουδαίος άνθρωπος . Εμένα προσωπικά το πιο αγαπημένο μου ποίημα της που το διάβαζα και το ξαναδιάβαζα στα κορίτσια είναι η Εκστασις , είναι η εικόνα της ομορφιάς της αλήθειας και της ζωής μαζί ... Σ ευχαριστώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Καλωσόρισες Marilise
    Πολύ τυχερά τα παιδιά σου!
    Γιατί έχουν μητέρα που τους διαβάζει ποίηση και μοιράζεται μαζί τους αυτή την ομορφιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...